काठमाडौं, १९ साउन, । एउटा पुरानो झोला, जसमा टाँसिएका स्टिकर, फाटेका कुनाहरू र प्रयोगको छाप अझै प्रस्ट देखिन्छ । त्यो झोला ८६ लाख युरो अर्थात् १ अर्ब ३५ करोड रुपैयाँभन्दा बढीमा विक्री भएको छ ।
गत महिना पेरिसस्थित प्रसिद्ध लिलामी संस्था सोथबीले इङ्लिस गायिका, अभिनेत्री तथा फेसन आइकन जेन बर्किनको प्रयोग गरिएको हर्मिस ब्रान्डको बर्किन ब्याग विक्री गरेको थियो । यो लेदर ब्याग सन् १९८४ मा विशेष रूपमा बर्किनका लागि डिजाइन गरिएको थियो। सुरुमा १० लाख युरोबाट सुरु भएको लिलामीमा जापानी संकलकले अन्ततः ८६ लाख युरो तिरेर झोला किनेका हुन् ।
लक्जरी फेसन सामग्री लिलामीमा ‘मुख्यधारा’
अहिले लन्डनको सोथबी लिलामी गृहले हर्मिस, रोलेक्स, कार्टियर लगायत विश्वप्रसिद्ध ब्रान्डका पुराना वस्तुहरू लिलामीमा राखेको छ, जसलाई ‘लक्जरी पप-अप सलुन’ भनेर चिनिन्छ । यस्ता लिलामीमा कीर्तिमानी मूल्यमा वस्तु बिक्री हुने अपेक्षा गरिएको छ ।
पहिला लिलामी गृहहरूले मुख्य रूपमा चित्रकला, मूर्तिकला र ऐतिहासिक दस्तावेजहरू बिक्री गर्दथे तर अब फेसनसम्बन्धी वस्तुहरू पनि मूल्यका दृष्टिले अग्रस्थानमा पुग्न थालेका छन् ।
जस्तै—राजकुमारी डायनादेखि मर्लिन मोनरोसम्मका पहिरनहरू रेकर्ड मूल्यमा विक्री भएका छन् । मोनरोले ‘ह्याप्पी बर्थडे मिस्टर प्रेसिडेन्ट’ गाउने क्रममा लगाएको लुगा १९९९ मा १३ लाख डलरमा र २०१६ मा फेरि ४८ लाख डलरमा विक्री भएको थियो ।
पुरानो छ भनेर सस्तो हुन्छ भन्ने सोच गलत !
सामान्य रूपमा कुनै वस्तुमा क्षति भएमा मूल्य घट्छ। तर ऐतिहासिक वा सांस्कृतिक महत्त्व भएका वस्तुमा ठीक उल्टो हुन्छ । जति पुरानो, त्यति नै मूल्यवान्। त्यसमा कलाकार, सेलिब्रेटी वा ऐतिहासिक व्यक्तित्वको प्रयोगको छाप छ भने त्यो वस्तु अति दुर्लभ मानिन्छ ।
साथै, सामाजिक सञ्जाल, मिडिया र पब्लिक हाइपले पनि यस्ता वस्तुको मूल्य बढाउन भूमिका खेल्दछन् । ह्यासट्याग, रील, टिकटक, पोस्ट—यी सबैले एक झोलालाई “सङ्ग्रहणीय सम्पत्ति” बनाइदिन्छन् ।
नक्कली सामानको कारण सक्कलीको मूल्य झन् बढ्दो
गुच्ची, लुई भिटन, नाइकीजस्ता ब्रान्डको नक्कली सामान बजारमा सजिलै पाइन्छ। यस्तो नक्कली वस्तुको बाढीका कारण सक्कली वस्तुको मूल्य स्वाभाविक रूपमा बढेको हो। किनकि सक्कली पाउनु दुर्लभ बन्छ।
साथै, अहिले त्यस्ता वस्तुहरू किन्न र बेच्न अनलाइन प्लेटफर्महरू पनि प्रशस्तै छन्—जस्तै: Depop, Vinted, eBay, Vestiaire Collective, The RealReal आदि। जसले पुराना र दुर्लभ फेसन सामग्रीहरूलाई नयाँ बजार, नयाँ मूल्य र नयाँ मान्यता दिएको छ।
किन किन्छन् मानिसहरू यस्ता महँगा पुराना वस्तुहरू?
कारण एउटै छैन—कसैले फेसनप्रति मोहले किन्छ, कसैले संग्रहका लागि, त कसैले लगानीका लागि। उदाहरणका लागि, मोनरोको लुगा १३ लाखमा किनेर ४८ लाखमा बेचिएको थियो। यस्ता सामग्रीमा लगानी गरेर धेरैले छोटो समयमा धेरै मुनाफा कमाएका छन्।
तर यस्ता लगानीले बजार अस्थिर बनाउँछ, मूल्यहरू दीर्घकालीन रूपमा स्थिर रहँदैनन्। एकै प्रकारको वस्तु अर्को लिलामीमा आधा मूल्यमा पनि जान सक्छ।
हाइसन्चको विषय पनि हो यो
धेरै मानिसका लागि यस्ता वस्तुहरू ‘हाइसन्च’ (status symbol) को रूपमा पनि किनेका हुन्छन्। सांस्कृतिक पहिचान, सेलिब्रेटी प्रभाव, वा केवल ‘मैले यस्तो वस्तु किनें’ भन्ने सन्देश दिन पनि यस्ता सामग्री किनेको पाइन्छ।
तर आम मानिसका लागि अर्बौं खर्चेर पुरानो झोला किन्नु बेतुक लाग्न सक्छ। तर यो एउटा स्थापित बजार हो—जहाँ व्यापार, लगानी र प्रचारको खेल चल्दछ।
निष्कर्ष: पुराना फेसन सामग्री अहिले केवल शैली होइन, सम्पत्ति, पहिचान, लगानी र इतिहासको प्रतीक बनेका छन्। यो फेसन र फाइनान्सको संगम हो।
