काठमाडौँ । शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्री गिरिराजमणि पोखरेलले तत्काल सरकारको निर्णय बिना कसैले शिक्षण संस्था खोल्न नपाउने साथै, शैक्षिक संस्था खोल्नेबारे मन्त्रालयले अहिल्यै केही नसोचेको स्पष्ट पारेका छन् ।
अहिले मन्त्रालयको मुख्य जोड वैकल्पिक माध्यमबाट शिक्षणसिकाइलाई कसरी निरन्तरता दिन सकिन्छ भन्नेमा नै रहेको उनले बताए ।सरकारले असार १ गतेदेखि शिक्षण संस्था खोल्ने नभइ सिकाइलाई निरन्तरता दिन कार्यक्रम ल्याएको उनले स्पष्ट पारे । मूलपद्धतिको पुरकका लागि यस कार्यक्रमलाई अगाडि बढाइएको उनले बताए । भविष्यमा यसलाई मूल पद्धतिकै अभिन्न अङ्गबनाइने पनि उनले जानकारी दिए ।
नेपाल राष्ट्रिय शिक्षक संगठन बाग्मति प्रदेशले आयोजना गरेको सप्ताहव्यापी प्रविधिमैत्री सिकाइ भर्चुअल अन्तक्र्रिमा बोल्दै शिक्षामन्त्री पोखरेलले संकटको बेला सिर्जनात्मक ढङ्गले सोच्नुपर्ने बताए ।
मन्त्रालयले मुख्यगरी शिक्षणसिकाइको निरन्तरताका लागि चारवटा विधिलाई जोड दिएको उनले जानकारी दिए । पहिलो, पाठ्यक्रम र सिकाइसामग्री विद्यार्थीसम्म पुर्याउने, दोस्रो, एफएम रेडियोबाट शिक्षणसिकाइ गर्ने, तेस्रो, टेलिभिजनबाट पठनपाठन गर्ने र चौंथो अनलाइनमार्फत् शिक्षणसिकाइ गर्ने विधि रहेका उनले जानकारी दिए ।
यि चार विकल्पमा पनि मन्त्रालयले दोस्रो विधि एफएम रेडियोबाट शिक्षण सिकाइ अगाडि बढाउनेलाई विशेष जोड दिएको उनले जानकारी दिए । एफएम रेडियोको पहुँच ७५३ वटै स्थानीय तहमा पुगेको पाइएकोसमेत उनले जानकारी दिए ।
नेपाल टेलिभिजनबाट ९–१० कक्षाको भर्चुअल कक्षा चलाइराखिएको छ भन्दै उनले त्यसको अनुभवलाई पनि हेर्दै मन्त्रालय हाल कक्षा १ देखि ८ सम्मको सिकाइ सामग्री तयार पार्न जुटिरहेको जानकारी दिए । प्रणाली पनि निर्माण गर्दै जाने, सामग्रीहरुपनि संकलन गर्दै जाने काममा मन्त्रालय जुटिरहेको उनले जानकारी दिए ।
शिक्षकले विभिन्न स्थानमा विभिन्न विधिले शिक्षण सामग्री तयार रप्रयोग गरिरहेका भन्दै ति पनि पठाइदिन उनले आग्रह गरे ।
विभिन्न स्थानमा विभिन्न माध्यमको प्रयोगबाट सिकाइ गर्दा विभेदजस्तो देखिएपनि यो राज्यले नभइ परिस्थितिको कारण आएको विभेद भएकाले त्यसै अनुसार बुझ्न उनले सबैसँग आग्रह गरे ।
जहाँ जे सम्भव छ त्यो माध्यमको प्रयोग गरी बालबालिकालाई सिकाउँ भन्ने मन्त्रालयको धारणा रहेको पोखरेलले स्पष्ट पारे । शिक्षकहरु तयार नभएसम्म यो अभियान सम्भव नहुने उनको भनाइ थियो ।
शिक्षकहरुलाई स्थानीयतहसँग मिलेर तालिका बनाइदिन आग्रह गर्दै शिक्षामन्त्री पोखरेलले समयव्यवस्थापन, प्रचारप्रसार र सिकाइलाई अन्तक्र्रियात्मक बनाउन प्रयास गर्नुपर्ने बताए ।
गुणात्मक शिक्षा शिक्षक गुणत्मक ढङ्गले सिकाउन तयार छ कि छैन भन्ने कुराले निधो गर्ने भन्दै अबको समयमा गुणात्मक हुन शिक्षक प्रविधिमैत्री हुनैपर्ने उनले स्पष्ट पारे ।
जुनसुकै पद्धतिका पनि सकारात्मक र नकारात्मक प्रभाव हुने भन्दै उनले अनलाइन, एफएमरेडियो र तेलिभिजनबाट सिकाइ अगाडि बढाउदा यसका पनि शक्ति र सीमा हुने बताए ।
कोभिड–१९ को महामारी पछि राजनीतिक मान्छेले केही भन्नु भन्दापनि विज्ञहरुबाट धारणा लिएर समाजमा पस्कनुपर्छ भनेर शिक्षा मन्त्रालयले पनि पूर्वमन्त्री गणेश शाहको संयोजकत्वमा एउटा समिति बनाएको पोखरेलले जानकारी दिए ।
जसभित्र ६ वटा थिमेटिक ग्रुप बनाएको र एउटा शिक्षामा विकल्प पनि रहेको उनले स्पष्ट पारे । त्यस्तै खुलाविश्वविद्यालयका उपकुलपतिको नेतृत्वमा शिक्षण सिकाइ सम्बनधमा थिमेटिक ग्रुप रहेको र त्यसले रिपोर्ट दिइसकेको उनले जानकारी दिए । हाल मन्त्रालय सोही रिपोर्ट कार्यान्वयनको प्रक्रियामा रहेकोसमेत मन्त्री पोखरेलले जानकारी दिए ।
‘प्रधानमन्त्रीले राष्ट्रको नाममा गरेको सम्बोधनमा शैक्षिक सत्र व्यवस्थित गर्ने र कक्षा १० को परीक्षाको बारेमा गृहकार्य गर्न शिक्षा मन्त्रालयलाई निर्देशन दिनुभएको छ’–पोखरेलले भने, ‘सोही निर्देशन कार्यान्वयनका सन्दर्भमा हामीले निर्देशिका जारी गर्यौं ।’
संकटको बेलापनि शिक्षालाई सम्बोधन गर्नुपर्ने र कुनै एउटा पद्धतिले सम्पूर्ण शिक्षालाई समेट्न नसकिने भएकाले निर्देशिकामा ४ वटा पद्धति प्रस्ताव गरिएको उनले जानकारी दिए ।
‘पहिलो, पाठ्यपुस्तक र स्वयंले सिक्ने सामग्री बनाएर पठाएको, परीक्षा भएकोमा नतिजा निकाल्ने, नतिजापछि कक्षा चढाउने र कक्षा चढेपछि पाठ्यपुस्तक र शिक्षण सहयोगी सामग्री पुर्याउने बाटोमा अगाडि बढौं भनेका छौं ।’ उनले भने ।
मन्त्रालयले परम्परागत अर्थमा विद्यार्थी भर्ना गर नभनेको स्पष्ट पार्दै मन्त्री पोखरेलले भर्ना भनेर मन्त्रालयले नतिजा प्रकाशन गर्ने, कक्षा चढाउने, अभिलेखीकरण गर्ने र विद्यालयले घरसम्म पुस्तक पुर्याइदिने कामलाई भनेको स्पष्ट पारे ।
शिक्षकहरुको काँधमा ठूलो जिम्मेवारी आएको भन्दै मन्त्री पोखरेलले कोही शिक्षक बाहिर भए विद्यालयसँग जोडिन लगाउन संगठनसँग आग्रह गरे ।
घरलाई शिक्षालयको रुपमा बुझ्दै अभिभावकले शिक्षकको भुमिका निर्वाह गर्ने अवस्था आएको मन्त्री पोखरेलले बताए ।
निशुल्क तथा अनिवार्य शिक्षा ऐनको नियमावली मन्त्रिपरिषद्मा गएको जानकारी दिँदै मन्त्री पोखरेलले सबै सहमति आएकाले चाँडै जारी हुने बताए । लगत्तै स्वास्थ्य शिक्षा ऐनको नियमावली मन्त्रिपरिषद्मा लगिने उनले जानकारी दिए । उच्च शिक्षाको भने अर्थबाट सहमति आएर कानून मन्त्रालयमा पुगेको उनले जानकारी दिए । शिक्षा ऐनको मस्यौदा पनि अर्थबाट सहमति आएर कानून मन्त्रालयमा पठाउने तयारी भएको उनले जानकारी दिए ।
संसद कति चल्ने टुङ्गो नभएको भन्दै मिलेसम्म यसै पटकको संसदमा शिक्षा विधेयक संसदमा लग्ने उनले जानकारी दिए ।
इसिडि शिक्षक र विद्यालय कर्मचारीहरुको सुविधा बढाउने सन्दर्भमा विज्ञप्ति मार्फत् धारणा राखिसकेको र यसबारे प्रधानमन्त्रीलाई पनि ध्यानाकर्षण गराइसकेको उनले जानकारी दिए । शुरुमा प्रवेशगर्दाको अवस्था के थिए । किन यस्तो समस्या आयोग गृहकार्य गर्नुस् भनेर प्रधानमन्त्रीले आफुलाई भनेको पोखरेलले बताए । यसविषयमा अर्थमन्त्री र प्रधानमन्त्रीसँगै बसेर छलफल गर्ने कुरा भएको उनले जानकारी दिए ।
सार्वजनिक शिक्षा कमजोर भएकाले यसको सुधारका लागि विभिन्न कोणबाट विषय उठान भएका भन्दै यसविषयमा सबैले आत्मसमिक्षा गर्न आवश्यक रहेको उनले बताए ।
संगठनले आयोजना गरेको सप्ताहव्यापी कार्यक्रममा यसअघि सीमाविद् बुद्धिनारायण श्रेष्ठले सीमा सम्बन्धमा र डा. लेखनाथ पौडेलले एकीकृत पाठ्यक्रम सम्बन्धमा स्पष्ट पारेका थिए ।
